Automatisch denken we bij eenzaamheid vooral aan oudere mensen. Onderzoek toont echter aan dat ouderen over het algemeen niet eenzamer zijn dan jongeren en mensen van middelbare leeftijd. Eenzaamheid is van alle leeftijden.
Hoewel hoge ouderdom op zich geen risicofactor voor eenzaamheid is, toch neemt het risico op vereenzaming toe bij het ouder worden. Oudere mensen worden immers vaker geconfronteerd kantelmomenten in het leven die vaak negatieve gevolgen hebben voor het sociale netwerk en een neerwaartse spiraal in gang kunnen zetten (met pensioen gaan, gezondheidsverlies, afnemende mobiliteit, slechtziendheid, verandering van woonomgeving,…). Die problemen kunnen – vooral als ze zich tegelijkertijd voordoen – bijdragen aan eenzaamheidsgevoelens. De opeenstapeling van factoren vergroot de kans op eenzaamheid, maar het ouder-zijn op zich is niet de oorzaak.

Geslacht hangt niet samen met eenzaamheid, het man of vrouw zijn wordt niet genoemd als een risicofactor voor eenzaamheid. Vrouwen zouden vaak over grotere sociale netwerken beschikken dan mannen, wat kan verklaren dat er onder mannen meer eenzaamheid voorkomt. Andere studies tonen dan weer aan dat vooral vrouwen een risicogroep vormen voor eenzaamheid : factoren als een hoge leeftijd, een grotere waarschijnlijkheid op weduwstaat (en alleen wonen) en een grotere kans op depressie zijn meer algemeen onder vrouwen en kunnen er toe bijdragen dat onder vrouwen meer eenzaamheid wordt gevonden. Vrouwen geven bovendien gemakkelijker toe dat ze eenzaam zijn.

Al dan niet een partner hebben, speelt een belangrijke rol in de beleving van eenzaamheid. Singles lopen tegenover personen met partner een uitgesproken hoger risico op eenzaamheid. Of de partner inwoont of niet, maakt hierbij geen verschil. Die conclusie blijft in de verschillende leeftijdsgroepen overeind: op elke leeftijd beschermt een partnerrelatie tegen vereenzaming.
Opvallend, alleenstaande ouders lopen een duidelijk risico op eenzaamheid, omdat ze worden opgeslokt door het gezinsleven en daardoor geen tijd hebben voor sociale contacten buiten het gezin.

Wie zijn leven heeft gedeeld met een partner en daarna alleen komt te staan, loopt extra kans om te vereenzamen. Eenzaamheid neemt toe als men de partner verliest. Het overlijden van de partner en echtscheiding zijn ingrijpende gebeurtenissen die bij veel mensen de kans op langdurige eenzaamheid doet toenemen.

Eenzaamheid blijkt een groot probleem te zijn voor mensen van niet-westerse etniciteit. Eenzaamheid is bij allochtonen vaak het gevolg van een opeenstapeling van factoren die samen het risico op eenzaamheid doen toenemen : taalproblemen, analfabetisme, veranderende familiepatronen, andere cultuur en tradities, onwetendheid over de samenleving, onbekendheid rond instanties, laag inkomen, niet opgeleid zijn, lichamelijke en psychosociale klachten, beperkte buurtcontacten, verlies van partner, sociale armoede.

Het ontbreken van werk kan een factor zijn die de kans op het ervaren van eenzaamheid doet toenemen. Werkloosheid beïnvloedt het sociaal welbevinden : werk zorgt voor inkomsten, het reguleert het activiteitenpatroon van een persoon, het geeft betekenis en inhoud aan het leven, het geeft status en identiteit en levert formele en informele contacten op.
Ook gepensioneerden hebben een verhoogd risico op eenzaamheid. Met het op pensioen gaan verliezen zij een betekenisvolle rol in het leven en raken zij het contact met collega's kwijt. Ze vinden het soms moeilijk om hun leven opnieuw invulling te geven, het zwarte gat wenkt.

Een laag inkomen kan er toe bijdragen dat mensen zich uit het sociale verkeer terugtrekken. Situaties van armoede kunnen mensen belemmeren in hun maatschappelijk functioneren. Er is immers geen geld voor het aangaan, verbeteren en/of uitbreiden van sociale contacten, vrijetijdsbesteding, lidmaatschappen, vakanties, reizen,… Mensen die niet over de mogelijkheid beschikken om dit alles te bekostigen, lopen een grotere kans op eenzaamheid dan personen met meer materiële armslag.

Wie een goede opleiding heeft genoten, loopt minder kans om te vereenzamen. Studenten lopen het minste kans om sociaal te vereenzamen. Anderzijds vormen mensen met een laag opleidingsniveau een risicogroep voor eenzaamheid.

Mensen met een chronische ziekte lopen extra kans om te vereenzamen. Precies door hun ziekte of handicap is deelname aan de maatschappij niet meer vanzelfsprekend. Bijna veertig procent van de chronisch zieken heeft last van eenzaamheid, depressiviteit en relatieproblemen. Gezondheid speelt een bepalende rol in de manier waarop mensen de kwaliteit of kwantiteit van contacten ervaren.

Maar niet alleen de chronisch zieke persoon, ook zijn mantelzorger behoort tot de risicogroepen voor eenzaamheid. Als iemand langdurig ziek is, dan verandert ook het leven van de mantelzorger ingrijpend. Mantelzorgers leven vaak geïsoleerd, omdat ze het moeilijk vinden om wat voor zichzelf te doen. De voortdurende zorg voor de patiënt verhindert ontspanning, uitgaan met vrienden of vriendinnen, vrijwilligerswerk,…
Niet alleen de zieke persoon loopt dus kans te vereenzamen, ook voor de mantelzorger dreigt eenzelfde lot.

Eenzaamheid kan ook te maken hebben met persoonlijke factoren. Beperkte sociale vaardigheden, niet openstaan voor veranderingen, angststoornissen, traumatische herinneringen, te hoge verwachtingen, …kunnen het risico op eenzaamheid vergroten.
Daarbij is niet altijd volledig duidelijk wat oorzaak en gevolg is. Bij veel psychosociale problemen speelt de kip-ei problematiek van "wat was er eerst?".

Eenzaamheid komt meer voor bij bewoners van flats dan bij bewoners van eensgezinswoningen en serviceflats. Wonen in een appartement draagt er eerder toe bij dat deze mensen minder contacten hebben met buren en daardoor eenzamer zijn.
Voor ouderen is ook het onderscheid tussen zelfstandig wonen of in een instelling wonen belangrijk. Mensen die in instellingen verblijven, lopen een groter risico op eenzaamheid.

Mensen die zich niet prettig voelen in hun buurt zijn eenzamer dan mensen die hun buurt als prettig beleven. Onveiligheidsgevoelens spelen een rol bij eenzaamheid, omdat het mensen belemmert om het huis te verlaten en de deur te openen voor onverwacht bezoek. Verder is de etnische samenstelling van de wijk een aandachtspunt. Als buurten een etnisch sterk gemengde bevolking kennen, dan neemt de kans op eenzaamheid toe.

In dorpen of op het platteland is de kans op eenzaamheid kleiner dan in stedelijke of grootstedelijke buurten. Mensen die in een dorp of op het platteland wonen, hebben meer contacten met buurtgenoten dan mensen in stedelijke en grootstedelijke buurten.
Opvallend : mensen die recent zijn verhuisd lopen een verhoogd risico op eenzaamheid.

De huidige individualisering kan eenzaamheid in de hand helpen. Er heerst een tendens in de maatschappij van 'ieder voor zich' met weinig bekommernis om de medemens.

De ingewikkelde maatschappij waarin we leven kan eenzaamheid in de hand werken. Veel ouderen kunnen bijvoorbeeld niet werken met een computer. Zij maken weinig of geen gebruik van internet. Mensen die niet goed mee kunnen, lopen een verhoogd risico om eenzaam te worden.

Hulpverleners hebben steeds minder tijd hebben voor de cliënt. De sociale aspecten van het werk komen minder aan bod, vanwege het taakgerichte karakter in de zorg. Dit betekent dat er geen tijd meer is voor een praatje met een eenzaam persoon. En dat terwijl het bezoek van een hulpverlener vaak een van de weinige sociale contacten is die de cliënt heeft.

Traditionele bindingen, zoals kerk- en familiepatronen hebben aan belang ingeboet. De sociale autonomie van het individu is toegenomen. Mensen die deze eigen verantwoordelijkheid niet (kunnen) nemen, lopen het risico om eenzaam te worden.

Andere politieke beleidskeuzes, een overgemediatiseerde samenleving, economische crisis met bedrijfssluitingen en faillissementen, … En daar bovenop : een afnemende of zelfs verdwijnende solidariteit. Mensen houden, minder dan vroeger, rekening met de behoeften en belangen van medemensen. Ook dat kan – zeker bij zorgafhankelijke mensen - leiden tot een groter risico op eenzaamheid.